BYLOCK KULLANIMI İDDİASIYLA MAHKÛM OLAN BAŞVURUCUNUN YENİDEN YARGILAMA TALEBİNİN REDDEDİLMESİNE İLİŞKİN ŞİKAYETİMİZİ AİHM TÜRK HÜKÜMETİ’NE BİLDİRDİ

AİHM’İN YALÇINKAYA KARARI VE YENİDEN YARGILAMA: BYLOCK DAVASI ANALİZİ

Verdiği kararında, kişilerin ByLock kullandıkları iddiasıyla cezalandırılmalarını ülke genelinde yaşanan sistemik bir sorun olarak gören Mahkeme, Türk Hükümeti’ne bu genel sorunun çözülmesi için yerel mahkemelerin ByLock’a yönelik tavrının değişmesi hususunda çağrıda bulundu.

Ayrıca Mahkeme, gelecekte yüz bini bulacak davada benzer ihlalleri tespit etmek zorunda kalmamak için, mevcut kararda tespit edilen kusurların, ilgili ve mümkün olduğu ölçüde, Türk makamları tarafından daha geniş bir ölçekte -yani mevcut başvuranın özel davasının ötesinde- ele alınması gerektiği görüşündedir (Mahkeme şu ana kadar ByLock iddiasıyla mahkûm olan 2.000 başvurucunun şikayetini Türk Hükümeti’ne bildirmiştir, detayl bilgi ulaşmak için buraya tıklayınız). Avrupa Mahkemesi, Türk Hükümeti’nin Sözleşme’nin 46. maddesi kapsamındaki yükümlülüklerine uygun olarak, mevcut karardan, özellikle ulusal mahkemeler önünde görülmekte olan davalarla sınırlı olmamak üzere, gerekli sonuçları çıkarması gerektiğini ve yetkili makamların Yalçınkaya kararında ihlal bulgularına yol açan sorunu çözmek için uygun olan diğer genel tedbirleri alması gerektiğini düşmektedir.

Yeniden yargılama konusunu ele aldığım 4 yazıdan oluşan yazı dizimin (detaylı bilgi için tıklayınız) 20 Kasım 2023 tarihli üçüncü yazısında ‘ByLock iddiasıyla mahkûm olduğu halde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuramamış, başvurusu kabul edilemez bulunmuş, kayıttan düşürülmüş ya da idari olarak reddedilmiş kişilerin mutlaka yeniden yargılanma talebinde bulunmalarını’ tavsiye etmiştim dizimin (detaylı bilgi için tıklayınız).

Bu tavsiyenin hukuki bir karşılığının bulunduğuna ilişkin henüz Yalçınkaya kararı verilmemişken yürütülen bir yeniden yargılanma talebine ilişkin süreci örnek olarak vermek istiyorum. Sürecin detaylarını aşağıda bulabilirsiniz.

BYLOCK İDDİASINA DAYANAN MAHKUMİYET VE AİHM BAŞVURUSU

Başvurucu, yargılamada süresince yapılan oturumlar ve aleyhine yürütülen kovuşturma sonucu; Bylock haberleşme uygulamasını kullandığı, cep telefonuyla Bylock sunucularına bağlandığı, Bank Asya adlı bankaya para yatırdığı, 2013 yılı öncesinde birkaç kere dini sohbetlere katıldığı iddialarıyla silahlı terör örgütüne olma suçlamasıyla 7 yıl 15 ay hapis cezasına çarptırılmıştır. Başvurulan olağan kanun yollarından herhangi bir sonuç alınamamıştır.

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunan başvurucunun avukatı, esasen ceza yargılamaları sırasında ileri sürdüğü argümanları Sözleşme’nin 6. ve 7. maddeleri kapsamında dile getirmiştir. Ancak Anayasa Mahkemesi, söz konusu bireysel başvuruyu, şikâyetlerinin açıkça dayanaktan yoksun olması ve diğer kabul edilebilirlik kriterlerini karşılamaması nedeniyle kabul edilemez bularak özetle reddetmiştir.

Bunun üzerine başvurucunun avukatı, Anayasa Mahkemesi önünde dile getirdiği şikayetleri tekrar dile getirerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmuştur. Ancak Mahkeme, 1/4/2021 tarihinde ‘başvuru formuna istinaf başvuru dilekçesi eklenmediği, bu nedenle de Mahkeme İç Tüzüğü’nün 47. maddesinde belirtilen şekil şartlarına uyulmadığı’ gerekçesiyle başvuruyu idari olarak reddetmiştir (aşağıdaki görsele bakınız).

Başvurucu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin idari ret kararının kendisine ulaşmasından kısa bir süre sonra tarafıma ulaşmıştır. Kendisine ‘ByLock kullanımına dayanan mahkumiyetin kanunsuz ceza olmaz ilkesini ihlal ettiğini, bu nedenle de yeniden yargılama talebinde bulunmamamız durumunda başarılı bir sonuç elde edebileceğimizi’ belirttim.

Bu kapsamda, başvurucunun mahkûm olduğu yargılamayı yürüten Konya 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ne yeniden yargılanma talebinde bulunduk. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)’nun 311. maddesinde yer alan yeniden yargılama şartlarının bulunmadığı iddiasıyla yerel mahkeme, verdiği ek kararıyla talebi reddetti. Bu ek karara yapılan itiraz da Konya 7. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildi.

Yeniden yargılanma talebine ilişkin olağan iç hukuk yollarının başarısız bir şekilde tüketilmesi sonrası ‘ByLock kullanımına dayanan mahkumiyetin kanunsuz ceza olmaz ilkesini ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini, başvurucunun yeniden yargılanması gerektiğini, yeniden yargılanma talebinin reddedilmesinin de ayrıca tekrar aynı maddeleri ihlal ettiğini’ dile getirerek Anayasa Mahkemesi (AYM)’ne bireysel başvuru yaptık.

AYM, 5/10/2022 tarihli kararıyla ‘Yeniden yargılanmanın Anayasa ya da Türkiye’nin taraf olduğu diğer sözleşmeler ya da bunları ek protokolleri ile güvence altına alınmadığını’ belirterek başvuruyu kabul edilemez ilan etmiştir (aşağıdaki görsele bakınız).

Anayasa Mahkemesi’nin söz konusu kararına karşı, ‘ByLock kullanımına dayanan mahkumiyetin kanunsuz ceza olmaz ilkesini ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini, başvurucunun yeniden yargılanması gerektiğini, yeniden yargılanma talebinin reddedilmesinin de ayrıca tekrar aynı maddeleri ihlal ettiğini’ dile getirerek 16/05/2022 tarihinde -yani henüz Yalçınkaya kararı taraflara bildirilmeden 1 yıl 4 ay 10 gün önce- AİHM’e başvurduk. Her ne kadar AİHM, kendi önünde gelen ilk başvuru hakkında idari ret kararı vermiş olsa da aynı konudaki ikinci başvurumuzu kayda almıştır.

29/04/2024 tarihinde AİHM, iki yıldır ilk hukuki değerlendirmeyi bekleyen başvurumuzda dile getirdiğimiz hususların Mahkeme’nin Yalçınkaya kararında yer alan yerleşik içtihadına konu olduğunu belirterek ‘ByLock kullanımına dayanan mahkumiyetin kanunsuz ceza olmaz ilkesini ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine, yeniden yargılanma talebinin reddedilmesinin de ayrıca tekrar aynı maddeleri ihlal ettiğine’ ilişkin şikayetimizi Türk Hükümeti’ne bildirmiştir (aşağıdaki görsele bakınız).

Bu Kararın Önemi

Tekrar vurgulamak isterim ki başvurucunun avukatı, başvurucunun mahkumiyetine ilişkin olağan kanun yollarını ve Anayasa Mahkemesi bireysel şikâyet yolunu usulüne uygun olarak takip etmiş ancak AİHM, kendi önünde yapılan başvuru hakkında idari ret kararı vermiştir. Bu karar üzerine yeniden yargılama talebi gibi olağanüstü bir kanun yolu süreci başlattık, ancak asıl arzu edilen ilk yolun (yani olağan kanun yollarının tüketilmesi sonrası) başarıyla sonuçlanmasıdır.

Yeniden yargılanma talebinin reddedilmesinin kanunsuz ceza olmaz ilkesini ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine ilişkin şikayetimizi AİHM’in Türk Hükümeti’ne bildirmesi, ‘ByLock iddiasıyla mahkûm olduğu halde,

• arzu edilenin aksine iç hukuk yollarını ve AİHM şikayet yolunu usulüne uygun olarak tüketememiş,
• iç hukuk yollarını tükettiği halde AİHM’e başvuramamış ya da başvurmamış,
• 4 aylık süre sınırına riayet etmeme ya da önemli bir ihlal tespiti yapılamadığından AİHM başvurusu kabul edilemez bulunmuş,
• Çeşitli sebeplerden dolayı AİHM başvurusu kayıttan düşürülmüş ya da
• Özellikle Mahkeme İç Tüzüğü’nün 47. maddesinde belirtilen şekil şartlarına uyulmadığı gerekçesiyle AİHM başvurusu idari olarak reddedilmiş kişilere

yeniden yargılama talebi gibi olağanüstü bir kanun yolunu devreye sokarak şikayetlerini yeniden AİHM önüne taşıma imkânı sunması açısından çok önemli bir gelişmedir.

AİHM’in Yalçınkaya kararı ve bu karara istinaden yeniden yargılama kurumunu ele aldığım 4 yazıdan oluşan yazı dizisini aşağıda bulabilirsiniz:

AİHM DAVALARI HAKKINDA SMS İLE ÜCRETSİZ BİLGİLENDİRME HİZMETİ

AİHM ÖNÜNDEKİ GELİŞMELERDEN HABERDAR OLMAK İÇİN WHATSAPP KANALIMA KATILABİLİRSİNİZ