BYLOCK İDDİASINA DAYANAN HUKUKA AYKIRI TUTUKLAMA ŞİKAYETLERİ KAPSAMINDA AİHM ÖNÜNDEKİ BİR TAKIM DAVALARDA HÜKÜMET 2. GÖZLEMLERİNİ SUNDU

AİHM önündeki ByLock İddiasına Dayanan Hukuka Aykırı Tutuklamalara İlişkin Şikayetler

Başvuruların İncelenmesi

15 Temmuz 2016 tarihi darbe girişimi sonrası sonrası ByLock kullandığı vb. iddiasıyla haklarında tutuklama kararı verilen ve ‘Özgürlük ve Güvenlik Haklarının’ ihlal edildiğinden şikâyet ederek AİHM önünde bireysel başvuru yapan toplamda 2.543 başvurucunun kabul edilemez bulunmayan şikayetleri 11 ayrı grup halinde 23/11/2021 tarihinde Türk Hükümetin’e bildirilmişti. Aşağıda tek tek belirtilen bu gruplarda yer alan davalarda Hükümet’in gözlemleri 24/03/2023 tarihinde başvurucu ya da avukatlarının eComms hesaplarına yüklendi (gelişmeyi ele aldığım ve ilgili 2.543 başvurucunun yer aldığı listeye ulaşmak için tıklayınız).

• Tamer KARA against Turkey and 218 other applications
• KESLER against Turkey and 258 other applications
• Sadullah YAĞCI against Turkey and 245 other applications
• Fatih KELLEGÖZ against Turkey and 249 other applications
• Emin YILDIRIM against Turkey and 234 other applications
• Mehmet DUYMAZ against Turkey and 265 other applications
• Fatih Şükrü GÖKÇEK against Turkey and 197 other applications
• Enes MANAV against Turkey and 214 other applications
• Murat KÜÇÜKGÖZ against Turkey and 195 other applications
• Fatoş MUTLUER against Turkey and 240 other applications
• Aydın Yaşar ÇETİN against Turkey and 215 other applications

Türk Hükümeti’nin İkinci Gözlemlerini Sunduğu Başvurular

• Mehmet DUYMAZ against Turkey and 265 other applications (05/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Tamer KARA against Turkey and 218 other applications (11/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Fatoş MUTLUER against Turkey and 240 other applications (15/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Sadullah YAĞCI against Turkey and 245 other applications (16/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Aydın Yaşar ÇETİN against Turkey and 215 other applications (18/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Emin YILDIRIM against Turkey and 234 other applications (19/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Enes MANAV against Turkey and 214 other applications (19/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Murat KÜÇÜKGÖZ against Turkey and 195 other applications (19/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)
• Fatih Şükrü GÖKÇEK against Turkey and 197 other applications (19/01/2024 tarihinde eComms’a yüklendi)

Hükümetin Dile Getirdiği Hususlar

Olgu ve olaylara ilişkin hükümetin beyanı

• Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141. Maddesi kapsamında tazminat davası açan başvurucuların başvurularının kayıttan düşürülmesi gerektiği,
• Türk Hükümeti’nin, 15 Temmuz 2016 tarihli darbe girişimi sonrası 21 Temmuz 2016 tarihinde Sözleşme’den kaynaklanan yükümlülüklerini askıya aldığı, bu nedenle şikâyet konusu tutuklama tedbirlerinin ulusun karşı karşıya olduğu tehlike ve tehdir ile uyumlu olduğu,
• Bazı başvurucuların şikayetlerini Anayasa Mahkemesi önünde dile getirmeden doğrudan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde dile getirdiğini, bu şikayetlerin kabul edilemez bulunması gerektiği.

kabul edilirlik ve esasa ilişkin Hükümetin beyanı

• Bazı başvurucuların ek gözlemlerinde yeni şikâyetler dile getirdiği,
• İki başvurucunun süresi içerisinde kendi gözlemlerini ve adil tazmin taleplerini sunmadığını, bu başvuruların kayıttan düşürülmesi gerektiğini.

adil tazmin taleplerini ilişkin hükümetin beyanı

• Maddi tazminat talebinde bulunan başvurucuların, iddia ettikleri zararlarının iddia ettikleri ihlalden kaynaklandığına dair somut herhangi bir belge sunmadıkları,
• Başvurucuların iddia ettikleri manevi zararları ile iddia ettikleri ihlal arasında herhangi bir illiyet bağının bulunmadığı,
• Başvurucuların ödenmesini talep ettikleri gider ve masrafların aşırı ve temelsiz olduğunu, ayrıca bu gider ve masraflara yönelik başvurucuların herhangi bir fatura ya da dekont sunmadıkları

Bu Gözlemlere Karşı Yapılması Gerekenler

Hükümetin bu gözlemleri sadece bilgi amaçlı başvurucu ve de avukatların dikkatine sunulmuştur. Türk Hükümeti’nin beyanında yer alan önemli olgusal aykırılıklar hariç, başvurucuların bu gözlemlere herhangi bir cevap vermemesi gerekir.

Takip Edilmeyen Başvurular

Daha önce pek çok kez dile getirdiğim üzere, maalesef 2022 yılı 31 Ağutos ya da 12 Eylül tarihlerine kadar Türk Hükümeti’nin savunmasına cevap verilmesi gereken 913 başvurunun %18’i, süresi içerisinde cevap verilmemesi nedeniyle kayıttan düşürülmüştü (ilgili yazım için tıklayınız). Ancak, aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere, söz konusu 2.543 başvuru içerisinde şu ana kadar Türk Hükümeti’nin ikinci gözlemlerini sunduğu 2.032 başvurunun yalnızca 188’i kapsamında Türk Hükümeti’nin ilk gözlemlerine karşı süresi içerisinde başvurucular kendi gözlemlerini ve/veya adil tazmin taleplerini sunmamıştır.

AİHM, Kararlarını Ne Zaman Açıklayacak?

Başvuru sayısının çok fazla olması nedeniyle AİHM’in, kararlarını altı aylık uzun bir zaman diliminde açıklaması muhtemeldir. 06/01/2024 tarihli yazımda (okumak için tıklayınız), kararların bu yılın sonunda açıklanmaya başlayacağını beklediğimi belirtmiştim. Bu kapsamda kararların 2024 yılı eylül ayı – 2025 yılı mart ayı arasında açıklanması muhtemeldir.