AIHM, HABERLEŞMEYE SAYGI HAKKININ IHLAL EDILDIĞI IDDIALARINA ILIŞKIN BIR KISIM BAŞVURULAR HAKKINDA KAYITTAN DÜŞÜRME KARARI VERDI

Dava Konusu: haberleşmeye saygı hakkı

Ancak bu başvuru ve itirazlarının reddedilmesi üzerine başvurucular aynı şikayetlerini Anayasa Mahkemesi önünde dile getirmiş, Anayasa Mahkemesi ise söz konusu şikayetlerin tamamın özetle kabul edilemez bulmuştur. Anayasa Mahkemesi’nin kararları üzerine ise başvurucular İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme’nin (“Sözleşme”) [Daha yaygın adıyla ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)] 8. maddesine dayanarak Haberleşmeye Saygı Gösterilme haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) bireysel başvuru yapmıştır.

Başvuruların AİHM Önünde Ele Alınması

Başvuruların Türk Hükümeti’ne Bildirilmesi

Taraflar arasında dostane çözüme varılamaması nedeniyle, Türk Hükümeti, savunmasını Avrupa İnsan Hakalrı Mahkemesi’ne göndermiş ve bu savunma 18 Ocak 2023 tarihinde tarafların bilgisine sunulmuştur. Bu sefer başvurucular, 2023 yılı mart ayına kadar Türk Hükümeti’nin savunmasına karşı kendi gözlemlerini ve adil tazmin taleplerini sunmaya davet edilmiştir.

Başvurucuların da kendi gözlem ve adil tazmin taleplerini sunması ve akabinde Türk Hükümeti’nin de ikinci ve son savunmasını sunması üzerine yargılama sona ermiştir.

26 Eylül 2023 tarihli Hakkı Dağlı ve diğer 89 başvurucu v. Türkiye Kararı

Türk Hükümeti’nin savunmasına karşı ilk süresi (yani 2023 yılı mart ayı) içerisinde kendi gözlemlerini ve adil tazmin taleplerini sunan 90 başvurucunun başvuruları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, tarafından karara bağlanmış ve bu karar Hakkı Dağlı ve diğer 89 başvurucu v. Türkiye Kararı adı altında, 26/09/2023 tarihinde taraflara bildirilmiştir (ilgili yazım için tıklayınız).

Avrupa Mahkemesi, tutukluların mektuplarının UYAP’a taranması uygulamasının kaynağını teşkil eden Adalet Bakanlığı’nın ve de Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün yazılarının yeterli “niteliğe” sahip bir “yasa” olarak kabul edilemeyeceğini, yeterli korumayı ve kamu makamlarının Sözleşme ile güvence altına alınan haklara yönelik keyfi saldırılarını önlemek için gerekli yasal kesinliği karşılamadığını belirtmiştir. Sonuç olarak, MAhkeme, hükümlü ve tutukluların mektuplarının kaydedilmesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesinin 2. fıkrası anlamında “yasayla öngörülmüş” olarak kabul edilemeyeceğine karar vererek Haberleşmeye Saygı Gösterilmesi haklarının ihlal edildiğine hükmetmiştir.

18 Ocak 2024 tarihli Erdoğan ve Diğerleri v. Türkiye Kararı

Mahkeme’nin, Haberleşmeye Saygı Gösterilmesi Hakkı‘nın ihlal edildiği iddiasıyla 27 Haziran 2022 tarihinde Türk Hükümeti’ni savunmasını sunmaya davet ettiği 215 başvuru arasında yer aldığı ve Türk Hükümeti’nin savunmasını sunduğu halde süresi içerisinde cevap verilmeyen dolayısıyla takip edilmeyen yedi başvuru, Erdoğan ve Diğerleri v. Türkiye Kararı adı altında birleştirilerek kayıttan düşürülmüştür (karara ulaşmak için tıklayınız).

18 Ocak 2024 tarihli Erdoğan ve Diğerleri v. Türkiye Kararına Karşı ne yapılabilir?

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Kayıttan düşürme başlıklı 37. maddesi aşağıdaki gibidir:

Madde 37 – Kayıttan düşürme

1. Yargılamanın her aşamasında, Mahkeme aşağıdaki koşulların oluştuğu kanısına varırsa bir başvurunun kayıttan düşürülmesine karar verebilir:
   a) başvuru sahibi davasını takip etme niyetinde değilse, veya
   b) ihtilaf çözümlenmişse, veya
   c) Mahkeme’nin saptadığı herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmezse.
   Ancak, bu Sözleşme ve protokolleri ile güvence altına alınan insan haklarına saygının gerekli kıldığı hallerde, Mahkeme başvuruyu incelemeye devam eder.
2. Mahkeme, koşulların bunu haklı kıldığı kanısına varırsa, bir başvurunun yeniden kayda alınmasını kararlaştırabilir.

Bu kapsamda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, davanın takip edilmemesine neden olan mazereti geçerli bir neden olarak görmesi durumunda başvuruyu tekrar kayda alabilir. Ancak, karar bir komite tarafından verildiği için Sözleşme’nin 28. maddesinin 2. fıkrası kapsamında komite tarafından verilen kararlar kesindir. Sonuç olarak söz konusu kayıttan düşürme kararına karşı bir itiraz yolu bulunmamaktadır.

Türk Hükümeti’nin Savunmasına İlk Süresi İçerisinde Cevap Vermeyenlerin Listesi

Türk Hükümeti’nin savunmasına ilk süresi içerisinde cevap vermeyenlerin listesini 16 Mayıs 2023 tarihli yazımda bulabilirsiniz.

Son Bir Uyarı

Tüm bu çabalarıma rağmen başvuruların br kısmının düşmesini maalesef üzüntüyle karşıladım. Bu gibi olumsuz sonuçların azaltılması adına WhatsApp kanalımın takip edilmesini tavsiye ederim.