TUTUKLULUK ŞİKAYETLERİ İLE İLGİLİ AİHM TARAFINDAN KAYITTAN DÜŞMESİNE KARAR VERİLEN VE İLERİKİ AYLARDA HAKKINDA İHLAL KARARI ÇIKMASINI BEKLENEN BAŞVURULAR
Kayıttan düşmesine karar verilen başvurular, 15 Temmuz 2016 tarihi sonrası FETÖ/PDY üyeliği iddiasıyla tutuklanan ve ‘Özgürlük ve Güvenlik Haklarının’ ihlal edildiğinden şikâyet eden bir kısım başvurucuların şikayetleri ile ilgilidir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önündeki çoğunlukla ByLock kullanımı iddiasına dayanan söz konusu başvurular, 2021 yılı başlarında Türk Hükümeti’ne (“Hükümet”) tebliğ edilmiş olup, Hükümet başvuruların kabul edilebilirlik ve esas hususundaki gözlemlerini MAhkeme’ye sunmuştur. Hükümet’in gözlemleri, 2022 yılı haziran ayında eComms üzerinden başvuruculara tebliğ edilmiş ve başvurucular cevap olarak kendi gözlemlerini sunmaya davet edilmiştir.
Ancak bazı başvurularda (bu başvuruların yan tarafında kayıttan düşürüldüğü belirtilmiştir) Yazı İşleri Müdürlüğü’nün yazısına herhangi bir yanıt alınmamıştır. Cevap sunulmayan bu başvurularda, Avrupa İnsan Haları Mahkemesi tarafından başvuranlara 2022 yılı Ekim ayı içerisinde taahhütlü posta ile gönderilen yazı ile ‘görüşlerini ibraz etmeleri için verilen sürenin çeşitli tarihlerde sona erdiği’ bildirilmiştir. Başvuranların dikkati, başvuranın davasını takip etme niyetinde olmadığı sonucuna varılması durumunda, Mahkeme’nin başvurunun kayıttan düşmesine karar verebileceğinin öngörüldüğü aşağıda yer alan Sözleşme’nin 37 § 1 (a) maddesine çekilmiştir.
MADDE 37
1. Yargılamanın her aşamasında, Mahkeme aşağıdaki koşulların oluştuğu kanısına varırsa bir başvurunun kayıttan düşürülmesine
Kayıttan düşürme
karar verebilir:
a) başvuru sahibi davasını takip etme niyetinde değilse, veya
b) ihtilaf çözümlenmişse, veya
c) Mahkeme’nin saptadığı herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmezse.
Ancak, bu Sözleşme ve protokolleri ile güvence altına alınan insan haklarına saygının gerekli kıldığı hallerde, Mahkeme başvuruyu
incelemeye devam eder.
AİHM ÖNÜNDEKİ BYLOCK İDDİASINA DAYANAN TUTUKLULUK ŞİKAYETLERİNİN YAKLAŞIK %20’Sİ hAKKINDA KAYITTAN DÜŞME KARARI VERİLDİ
Hükümet 2023 yılı ocak ayı içerisinde Mahkeme’ye gönderdiği yazısında çok sayıda başvurunun kayıttan düşürülmesini talep etmiştir ki bu oran neredeyse tüm başvuruların % 20’sidir. Bu husus ile ilgili daha önce bir yazı yazmıştım (ilgili yazım için tıklayınız).
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi md. 37§1 (a) uyarınca ‘Yargılamanın her aşamasında, Mahkeme ‘başvurucunun davasını takip etme niyetinde olmadığı kanısına varırsa’ bu başvurunun kayıttan düşürülmesine karar verebilir.’ Eğer AİHM, başvurucuya cevaplaması için bir yazı gönderir de başvurucu bu yazıyı cevaplamazsa bu başvuruyu kayıttan düşürebilir. Maalesef bu durum çok sık karşılaştığımız bir olaydır, hatta AİHM başvuruculara gönderdiği yazılarda bu uyarıyı genellikle yapar.
Aşağıdaki listede, 15 Temmuz 2016 tarihi sonrası FETÖ/PDY üyeliği iddiasıyla tutuklanan ve ‘Özgürlük ve Güvenlik Haklarının’ ihlal edildiğinden şikâyet eden 8 ayrı grup halinde toplamda 875 başvuru yer almaktadır. Bu grup başvurular 19/03/2021 – 17/05/2021 tarihleri arasında ayrı ayrı Hükümet’e tebliğ edilmiştir.
Yan tarafında ‘KAYITTAN DÜŞÜRÜLDÜĞÜ’ belirtilen başvurular kapsamında AİHM, yukarıda belirtilen yazılarına dair herhangi bir yanıt almamıştır. Ayrıca, başvuranların adreslerini değiştirdiklerine dair Mahkeme’ye daha önceden gönderdikleri herhangi bir yazı bulunmamaktadır.
Sonuç olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, herhangi bir cevap alamadığı başvuru aşağıdaki kararlar altında kayıttan düşürdü:
- Muhammet Fatih ÖZTÜRK (14838/17) against Türkiye and 37 other applications
- Ahmet ATILGAN (7942/18) against Türkiye and 8 other applications
- Ahmet YAPALAK (44192/18) against Türkiye and 23 other applications
- Mehmet TÜKENMEZ (16941/18) against Türkiye and 4 other applications
- Ramazan ÖZBEK (84/18) against Türkiye and 20 other applications
- Hasan GÜNAY (76406/17) against Türkiye and 14 other applications
- Cem DİNÇ (33368/18) against Türkiye and 18 other applications
- Danyal KILIÇALP (41340/18) against Türkiye and 23 other applications
Ayrıca kayıttan düşürülen ve de yakın zamanda hakkında bir ihlal kararı verileceğini düşündüğüm başvuruların tam listesini de aşağıda bulabilirsiniz. Yan tarafında KAYITTAN DÜŞÜRÜLDÜ ibaresi olan başvurular KAYITTAN DÜŞÜRÜLMÜŞ OLUP diğerler başvurular KAYITTAN DÜŞÜRÜLMEDİ ve Mahkeme’nin gündeminde diğer başvuruların KAYITTAN DÜŞÜRÜLMESİ yok. Önümüzdeki aylarda diğer başvurular hakkında karar verilecek olup benim görüşüm bir ihlal kararı çıkması yönündedir.
NOT: Aşağıdaki liste Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından yayımlanan Tebliğ Mektupları, Kayıttan Düşme Kararları ve ilgili diğer yazı ve kararlar derlenerek hazırlanmıştır. Mahkeme önünde adının gizlenmesi talebinde bulunup da bu talebi kabul edilen başvurucuların yalnızca ad ve soyadlarının ilk harfleri yazılmıştır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Önündeki Davaların Takip Edilmesi
- AİHM önündeki davalarda yaşanan gelişmelere,
- AİHM’in kararlarına,
- AİHM’in Türk Hükümeti’ni savunmaya davet ettiği davalara,
- AİHM’in önemli bildirilerine
- Yazımlarıma,sıcağı sıcağına ulaşmak için kanalımı WhatsApp kanalımı takip edebilirsiniz.
