AİHM’İN İDARİ RET KARARINA İTİRAZ YOLU: KABUL EDİLEN ÖRNEK 2

Daha önceki yazımda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)’ne yapılan bir başvurunun Mahkeme İç Tüzüğü’nün 47. Maddesinde yer alan şekil şartlarına uymaması durumunda, bu başvuru hakkında idari ret kararı verildiğinden ve kural olarak bu idari ret kararına bir itiraz yolunun bulunmadığından bahsetmiştim (önceki yazım için tıklayınız).

Örnek Olay 3’ü kaleme aldığım 2 Mart 2024 tarihli yazımı okmak için buraya tıklayınız.

Ancak başvurucu, Mahkeme’nin İçtüzüğün 47. Maddesinde belirtilen gerekliliklere açık şekilde uyulmadığını gösteren deliller ile desteklenmiş geçerli ve makul iddiasını sunması için bir karar alınmasını talep ederek ya da İçtüzüğün 47. Maddesinde belirtilen gerekliliklere uyduğunu delilleri ile birlikte göstererek idari ret kararına itiraz edebilir.

Yine söz konusu yazımda ‘Anayasa Mahkemesi’nin … sayılı kararının başvurucuya tebliğ edildiği tarihi gösterir belgenin sunulmaması’ nedeniyle Mahkeme tarafından idari olarak reddedilen bir başvuruya karşı yaptığımız itirazı Mahkeme’nin kabul ettiğinden ve de Mahkeme’nin başvuruyu incelemeye aldığından bahsetmiştim. Şimdi ise sizlere Mahkeme’nin istisnai bir usul uyguladığı farklı bir örnek vermek istiyorum.

AİHM’İN İDARİ RET KARARINA KARŞI İTİRAZ YOLUNA DAİR SOMUT OLAY

A. BAŞVURU

Avukat temsilci Anayasa Mahkemesi’nin karar tarihinden itibaren dört ay içerisinde ‘her bir şikâyet hakkında, istinaf ve temyiz yolu dâhil olmak üzere, iç hukukta mevcut ve etkili olan bütün başvuru yollarının usulüne uygun olarak tüketildiğini, ayrıca, başvurunun dört aylık süre kuralına uygun olarak yapıldığını gösteren belgeleri ve de ihlal iddiasını destekleyici belgeleri‘ sunarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmuştur.

B. İDARİ RET KARARI

i. İdari Ret Kararının Sebebi

a. İdari Ret Kararına Sebep Olan Usule Aykırılığın Kaynağı

Mahkeme her ne kadar ‘şikâyet edilen karar ve işlemlere dair hiçbir belge sunulmadığını’ iddia ederek başvuruyu reddetse de avukat temsilcinin bu şekilde bir hata yapmasının mümkün olmadığını düşünüyorum. Ayrıca avukat temsilci yaptığımız görüşmede ‘her bir belgeyi özenle zarfın içerisine koyduğunu’ belirtmiştir.

Sorunun avukat temsilcinin herhangi bir hatasından değil posta şirketinin verdiği hizmetten kaynaklandığı ortadaydı. Ve de tahmin ettiğim gibi başvuru PTT’nin posta hizmeti kullanılarak gönderilmişti. PTT’nin posta hizmeti kullanılarak yurtdışına gönderilen zarflar çok uzun sürede varış noktasına vardığı ve de bu sürede çok sayıda el ve araç değiştirdiği için aşırı derecede deforme olabilmekte, dahası zarfın açılması, yırtılması sonucu zarf içerisinde bulunan belgeler de zarar görebilmektedir. Bu nedenle de Mahkeme, maalesef ‘zorunlu belgelerin bulunmadığını’ iddia ederek başvurular hakkında ret kararı vermektedir. Bu olay çok sık yaşanmaktadır.

10/09/2022 tarihli bir yazımda bu konuyu gündeme getirmiştim. O yazımda da belirttiğim üzere kendisiyle konuştuğum Mahkeme’de görevli bir hukukçu özellikle PTT ile gönderilen zarflar ile ilgili yaşanan aşağıdaki sıkıntıları dile getirmişti:

• Gelen zarflar zaman zaman yırtık oluyor bu nedenle de zarf içerisindeki belgeler dağınık bir vaziyette Mahkeme’ye ulaşıyor,
• Yırtık şekilde gelen zarflar nedeniyle kimi zaman başvuruya ek belgeler zarfın içerisinde bulunmuyor,
• Yazı İşleri Müdürlüğü görevlileri dağınık bir şekilde gelen başvuru belgelerini sırasına göre toparlamaya çalışıyor ancak kayıp belgeler nedeniyle bazı başvuruların belgelerini tamamlayamıyorlar. Bu da maalesef başvurunun reddedilmesine sebep oluyor.

b. Benzer Mağduriyetlerin Yaşanmaması İçin Tavsiye

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru gönderiminin hangi posta şirketi ile yapılmasının hem daha ekonomik hem de daha güvenli olacağı yönünde sürekli tarafıma sorular yöneltiliyor. Ben de her zaman tavsiye ettiğim gibi PTT’NİN TURPEX HİZMETİ’ni tavsiye ediyorum. PTT’NİN TURPEX HİZMETİ ile gönderiler 3 gün içerisinde sağlıklı bir şekilde DHL aracılığıyla Mahkeme’ye varmaktadır. Fiyatı da gayet uygundur. Yıllardır da hiçbir sıkıntı yaşamadım.

ii. İdari Ret Kararının Usule Aykırı Olması

Mahkeme’nin ‘Anayasa Mahkemesi’nin … sayılı kararının başvurucuya tebliğ edildiği tarihi gösterir belgenin sunulmadığını’ iddia ederek idari ret kararı verdiği kararda itirazımız üzerine başvurunun tekrar incelenmeye alındığını yazdığım bir önceki yazımdaki olayın aksine bu yazımda bahsettiğim idari ret kararı aslında usule aykırı değildir. Çünkü bir şekilde başvuru için zorunlu belgeler zarar görmüş ve sonuç olarak Mahkeme’ye eksik bir başvuru ulaşmıştır.

iii. İdari Ret Kararının Sonucu

Somut olayımızda idari ret kararının aşağıda belirtilen iki sonucu vardır.

• Kural olarak idari ret kararına herhangi bir itiraz yolu bulunmadığı için söz konusu İDARİ RET KARARI KESİNDİR.
• İdari ret kararına konu başvuru kural olarak FİZİKEN İMHA EDİLİR.

B. İTİRAZ SÜRECİ

İdari ret kararına karşı kural olarak herhangi bir itiraz söz konusu değildir. Ancak yapılan başvurunun usule uygun olduğuna dair gerekli açıklamaları yaparak ve de destekleyici delilleri sunarak Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü’ne itirazımızı ve de bir istisna uygulanması talebimizi sunduk.

C. İTİRAZIN KABULU VE YENİDEN İNCELEME

i. İtirazın Kabulü

Mahkeme yapılan itirazı haklı bulup istisna talebini kabul ederek başvuruyu yeniden incelemeye alacağını belirtmiştir (aşağıdaki görsele bakınız).

ii. Yeniden İnceleme

İtirazın kabulü ile Mahkeme söz konusu yeniden incelemeye almıştır. Bu aşamada Mahkeme söz konusu başvurunun İçtüzüğün 47. Maddesinde belirtilen gerekliliklere uyup uymadığını yeniden inceleyecektir ve gerekirse yeni bir idari ret kararı da verilebilir.

iii. Mahkeme’nin olağandışı uygulaması

Mahkeme’nin ‘Anayasa Mahkemesi’nin … sayılı kararının başvurucuya tebliğ edildiği tarihi gösterir belgenin sunulmadığını’ iddia ederek idari ret kararı verdiği kararda itirazımız üzerine başvurunun tekrar incelenmeye alındığını yazdığım bir önceki yazımdaki olayda Mahkeme’nin idari ret kararı verirken tüm başvuruyu ve eklerini imha ettiğini belirtmiştim. Bu nedenle de Mahkeme itirazımızı kabul ederek ‘yeniden inceleme yapabilmesi adına yeni bir başvurunun ekleri ile birlikte sunulması’nı talep etmişti. Ancak şu anki olayımızda Mahkeme idari ret kararı verdiği halde yerleşik uygulamasının dışına çıkarak başvuru formu ve eklerini muhafaza etmiş, sonuç olarak da yeni bir başvuru formunun gönderilmesine ihtiyaç duymamıştır. Yine de Mahkeme’ye yapılan başvuruların bir suretinin muhafaza edilmesi çok büyük bir önem arz etmektedir.

iv. İtirazın Kabulünün Önemi

İtirazın kabulü Mahkeme önündeki yargılama usulü açısından oldukça önemlidir. Çünkü Sözleşme, Mahkeme İçtüzüğü ya da Mahkeme tarafından yayımlanan diğer yönergelerde yer almayan çok istisnai bir prosedürü devreye sokarak çok başarılı bir sonuç aldık. İdari ret kararına karşı devreye sokulan bu istisnai prosedür maalesef yalnızca Türk hukukçular arasında değil Avrupalı hukukçular arasında da bilinmemektedir. Bu durumda belki usule uygun başvuruların hukuksuz bir şekilde reddedilmesi ile sonuçlanmaktadır.

Türk hukukçularının da bu prosedür hakkında bilgisi olması amacıyla yaşadığımız tüm aşamaları ve bu aşamaların hukuki boyutlarını ayrıntıları ile anlatmaya çalıştım. Yine de soru olanlar tarafıma ulaşabilir.

AİHM önündeki gelişmelerden haberdar olmak için whatsapp kanalımı takip edebilirsiniz